Werk aan je charisma

Hoe krijg ik meer charisma?

“Hoe krijg ik meer charisma?” is een vraag die vaak aan mij wordt gesteld. Mijn nieuwe boek Werk aan je charisma – Authentiek, aantrekkelijk en geloofwaardig overkomen geeft je hierop antwoord. Graag geef ik je de mogelijkheid om het eerste hoofdstuk te lezen: De pijlers van charisma.

Kevin, jong en ambitieus, wil graag investeren in zijn charisma. Hij wil zichzelf goed neerzetten. Zelf vindt hij dat hij een ‘nerderige’, onzekere indruk maakt en een beetje grijs en saai overkomt. Maar als hij zich op z’n gemak voelt, is hij heel sociaal en interactief. Van anderen krijgt hij regelmatig terug dat hij gemaakt of geforceerd overkomt. “Dat charismatische heb ik niet in me. Ik straal niet uit wie ik ben en wil zijn: een jonge vent die zelfverzekerd en sociaal is en goed in zijn vel zit, de beste versie van mezelf. Op de een of andere manier lukt het me niet, ik ben nog niet zo succesvol als ik zou willen zijn. Daar wil ik aan werken.”

Van uiterlijk naar innerlijk

Zoals Kevin zijn er velen; je komt niet over zoals je bent of zoals je bedoelt. Dat voelt niet alleen vervelend, het beïnvloedt ook je functioneren, je overtuigingskracht en persoonlijke effectiviteit. De buitenkant kun je niet los zien van de binnenkant. Je maakt pas optimaal gebruik van je eigen kracht als het beeld dat je neerzet in evenwicht is met je persoonlijkheid en boodschap, als de buitenkant de binnenkant versterkt en andersom. Je persoonlijke kracht bestaat uit innerlijke én uiterlijke factoren.

Zoals je in de inleiding hebt kunnen lezen, gaan een authentieke uitstraling en charisma hand in hand. Authentiek zijn is een keuze. Hoe authentieker je jezelf neerzet, dus hoe meer vanuit en passend bij jezelf, des te groter je kansen op persoonlijk en professioneel succes. We voelen meestal feilloos aan of iemand wel of niet authentiek is. Net zoals de vakgenoten van Kevin het goed zagen dat hij te hard zijn best deed en geforceerd overkwam. Je kunt leren ‘echt’ te zijn en je persoonlijkheid zichtbaar te maken, zodat je anderen het juiste gevoel over jou meegeeft.

De drie pijlers

Bij het ontwikkelen van charisma in relatie tot visuele overtuigingskracht gaat het om het versterken van authenticiteit, aantrekkelijkheid en geloofwaardigheid in de uitstraling. Het zijn de drie pijlers van charisma.

  1. Authenticiteit wekt vertrouwen. Zo willen we geleid worden door iemand die ‘echt’ is, omdat we hem of haar dan pas als betrouwbaar zien.
  2. Met het versterken van je authenticiteit vergroot je je aantrekkelijkheid. Hoe echter je bent, hoe meer je van je persoonlijkheid laat zien, des te aantrekkelijker en zelfverzekerder anderen je vinden.
  3. Geloofwaardigheid is de bonus: als je authentiek en aantrekkelijk overkomt, ben je ook geloofwaardiger.

Hoe dichter bij jezelf, hoe effectiever

Het is belangrijk dat je bewust met je uitstraling leert omgaan. Het beeld dat je van jezelf neerzet, raakt de emoties van de ander en schept een bepaald verwachtingspatroon. We interpreteren allemaal het beeld dat een ander neerzet en doen dat continu, de hele dag door. Op een netwerkbijeenkomst of op een congres stappen we niet alleen af op mensen die we kennen of van wie we zeker weten dat ze iets voor ons kunnen betekenen. We zoeken ook eerder contact met mensen van wie we op grond van hun uitstraling denken dat de kennismaking interessant kan zijn. We gaan er onbewust van uit dat de buitenkant informatie verschaft over de binnenkant. Daarnaast doen we aan stereotypering, een mechanisme om iemand snel te kunnen plaatsen. We hebben niet de tijd om ons in iedereen persoonlijk te verdiepen. Het is daarom van belang dat het beeld dat je neerzet ook het beeld is dat je wilt overbrengen. We baseren onze keuzes en beslissingen onbewust op het beeld en de emoties die dat beeld bij ons oproept. Pas achteraf rationaliseren we onze keuze. Je uiterlijk doet ertoe en speelt gedurende je hele leven een rol bij visuele communicatie.

Ook het beeld van personen die we al langer kennen, beïnvloedt onze perceptie, net zoals jouw uitstraling altijd impact heeft op bijvoorbeeld je collega’s. Wellicht merk je dat je op je werk niet overkomt zoals je wenst. Je hebt goede ideeën, bereidt je gedegen voor op een vergadering, maar toch nemen je collega’s jouw voorstellen zelden of nooit over. Als een ander met eenzelfde plan komt, is iedereen wel enthousiast. Je hebt het idee dat je niet goed wordt gehoord. In feite komt je boodschap niet over doordat je als persoon niet goed wordt gezien. Als je een meer charismatische indruk maakt – dat wil zeggen authentiek, aantrekkelijk en geloofwaardig – krijg je vaker de kans je inhoudelijk waar te maken. Men hecht dan meer waarde aan wat je zegt, staat meer open voor je ideeën en suggesties en neemt eerder iets van je aan.

Een aantrekkelijk beeld vangt eerder en meer aandacht en wordt positiever beoordeeld. Het genoemde voorbeeld van Nixon en Kennedy illustreert dit. Maar wat verstaan we nu onder een aantrekkelijk beeld? Aantrekkelijkheid heeft niets met aangeboren schoonheid te maken, maar alles met vormgeving, verhoudingen, harmonie en compositie. Een aantrekkelijk beeld is vooral karaktervol. Aantrekkelijke mensen zijn innemende mensen. Ze zetten een evenwichtig en interessant beeld neer, dat boeiend is om naar te kijken. Er is een harmonieus evenwicht tussen de non-verbale elementen als kleding, accessoires, haarstijl, eventueel make-up, houding, beweging en mimiek in relatie tot de persoonlijkheid en natuurlijke karakteristieken. Het beeld is in balans, waardoor zij een sterke uitstraling hebben. Je kunt zelf invloed uitoefenen op de compositie van jouw beeld en dus ook grotendeels zelf bepalen hoe je overkomt.

Uiterlijk en innerlijk versterken elkaar

Van jongs af aan leer je hoe je op allerlei gebieden je kennis en vaardigheden kunt verbeteren en daarmee ook je maatschappelijke positie. Maar hoe je bewust met je buitenkant omgaat, krijgt slechts mondjesmaat aandacht. Dat moet je van nature kunnen. Dit heeft iets tegenstrijdigs. Als je leert hoe je je uitstraling en daarmee ook je persoonlijke effectiviteit kunt versterken, krijg je zelfs terug dat je je eigen persoonlijkheid ontkent. ‘Ze moeten me maar nemen zoals ik ben,’ hoor je nog steeds vaak zeggen. Maar wie ben je dan? Juist door met je uiterlijk bezig te zijn, kom je dichter bij de persoon die je in oorsprong bent, leer je jouw persoonlijkheid beter kennen en duidelijker neerzetten. De buitenkant kun je niet los zien van de binnenkant.

Het mooie is dat als je met de buitenkant aan de slag gaat er ook allerlei andere processen op gang komen, die van invloed zijn op je persoonlijke stijl en mindset. Het heeft een positieve impact op ‘je zijn’, je zelfvertrouwen en het je goed voelen. Je werkt als het ware van buiten naar binnen. De versterkende kracht van het uiterlijk op het innerlijk is voor velen een eyeopener. Afbeelding 1.1 geeft schematisch weer dat het versterken van jouw authenticiteit, aantrekkelijkheid en geloofwaardigheid in je uitstraling van invloed is op meerdere aspecten van jouw persoonlijkheid en dat je effectiever communiceert.

Het effect van de drie pijlers van charisma

Van de aspecten die van invloed zijn op je uitstraling speelt je kleding een prominente rol. Dat wat je draagt, bepaalt in sterke mate het beeld dat je neerzet en hoe jij en je boodschap bij de ander overkomen. Daarbij geeft het ook een indicatie hoe jij in het leven staat, zoals onderstaande voorbeelden laten zien.

Saskia, een psychologe die bij mij een training volgt, is geneigd zichzelf op de achtergrond te plaatsen. Haar kleding en accessoires versterken haar niet. Ze ontdekt dat het een soort mengelmoes is, op elk gebied. Voor haar staat dit symbool voor hoe ze bezig is. Ze neemt de smaak van anderen over. Ze herkent parallellen tussen uiterlijk en innerlijk. Ze verstopt zich in haar kleding zoals ze zich verstopt in haar bestaan. Vanbuiten zie je wat er vanbinnen gebeurt. De training is voor haar het begin van een enorme verandering en ontwikkeling, zowel wat de buiten- als de binnenkant betreft. Ze leert niet alleen met kleding en accessoires zichzelf zichtbaar maken, ze wordt zich er ook van bewust dat ze meer haar innerlijke stem moet volgen en haar eigen grenzen moet stellen.

Een cliënte van begin vijftig, sinds haar achtentwintigste directeur van een bedrijf in een segment waarin vooral mannen werken, is bewust met haar persoonlijkheid bezig en volgt verschillende trainingen op het gebied van visuele presentatie. Ze heeft een wat harde, afstandelijke uitstraling. Ze vertelt dat ze zich een harde identiteit heeft aangemeten om zich binnen deze mannencultuur te bewijzen en zich staande te houden. “Daar kom je niet meer zo gemakkelijk van af, zo ben ik nu eenmaal.” Toch vindt ze het jammer dat medewerkers vaak wat afstandelijk op haar reageren. Aanvankelijk kost het haar moeite om haar kledingvoorkeuren los te laten. Door bewust met haar uitstraling bezig te zijn, leert ze zichzelf echter beter kennen en kan ze afstand doen van de identiteit die vroeger waarschijnlijk goed bij haar paste, maar die haar nu beperkt. Ze laat haar zachte kant zien en zet een beeld neer dat overeenkomt met haar persoonlijkheid, haar ‘ware ik’.

Je impact kun je managen

Authenticiteit, het basiskenmerk van charisma, betekent dat je laat zien wie je echt bent. Ook jij kunt met de juiste kennis een authentiek, aantrekkelijk en overtuigend beeld neerzetten, je zichtbaarheid vergroten en je eigen impact managen. Je kunt een positieve invloed uitoefenen op het beeld dat je neerzet. Als je aan je uitstraling werkt, groeit je persoonlijke effectiviteit en word je succesvoller. Hoe meer je uitstraling klopt met je ware identiteit, hoe efficiënter je communicatie. Je persoonlijkheid komt in balans: uiterlijk en innerlijk versterken elkaar.

Kevin, de man uit het voorbeeld aan het begin van dit hoofdstuk, heeft zijn uitstraling leren versterken. Als hij zichzelf nu in de spiegel ziet, denkt hij: “Wow!” en dat geeft hem positieve energie. Daarbij helpt zijn kledingkeuze hem meer zichzelf te zijn en meer zichzelf te durven zijn, hij voelt zich zelfverzekerd. “Ik ben een leukere vent, ben ontspannen mezelf en straal meer professionaliteit uit. Dat heeft grote impact op mijn interacties. Mensen voelen zich bij mij meer op hun gemak. Al die positiviteit geeft me veel zelfvertrouwen.”

Met je kleding kun je een stevig fundament leggen voor een charismatische uitstraling. Als je kleding kiest die bij je past, staat er een andere jij. Je gaat je anders voelen, omdat je ziet wat het effect is en omdat je merkt dat dit effect ook bij anderen overkomt. Het beeld met het daaraan gekoppelde verwachtingspatroon heeft invloed op de interactie. Het beeld dat je neerzet, beïnvloedt het gedrag van de ander, maar door het gedrag van de ander laat je je zelf ook weer beïnvloeden. Het is een wisselwerking.

Dit was het eerste hoofdstuk uit het boek Werk aan je charisma – Authentiek, aantrekkelijk en geloofwaardig overkomen. Wil je meer informatie? Bekijk dan de boekpagina.